Thuế Hộ Kinh Doanh 2025: Cách Tính Mới, Không Còn Khoán?

Thời điểm hàng loạt thay đổi mới trong chính sách thuế bắt đầu có hiệu lực. Với định hướng siết chặt quản lý và tăng tính minh bạch, thuế hộ kinh doanh 2025 không còn đơn giản áp dụng phương pháp khoán như trước. Vậy cụ thể thuế hộ kinh doanh 2025: cách tính mới ra sao, có còn hộ khoán hay không, và những đối tượng nào sẽ bị ảnh hưởng?

Trong bài viết này, Văn bản Kế toán sẽ phân tích toàn diện các quy định mới nhất, so sánh với cách tính cũ và đưa ra hướng dẫn cụ thể để bạn chủ động kê khai, tránh rủi ro khi bị cơ quan thuế kiểm tra.

I. Phân biệt phương pháp khoán và phương pháp kê khai trong tính thuế

1. Khái niệm và bản chất của thuế khoán

Thuế khoán là phương pháp tính thuế mà cơ quan thuế dự tính trước doanh thu và mức thuế phải nộp của hộ kinh doanh trong năm, trên cơ sở khảo sát thực tế, tham khảo địa phương và thông tin từ tổ dân phố, ban ngành liên quan.

– Hộ kinh doanh khoán không phải lập hóa đơn, không phải kê khai hằng tháng.

– Mức thuế được ấn định cố định theo tháng hoặc theo quý.

– Áp dụng chủ yếu cho hộ kinh doanh nhỏ, doanh thu thấp và ổn định, không có nhiều biến động.

2. Nhược điểm của thuế khoán và lý do dần loại bỏ

Dù tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh, thuế khoán bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và minh bạch hóa nghĩa vụ thuế:

– Không phản ánh đúng doanh thu thực tế, dễ dẫn đến thất thu ngân sách.

– Không công bằng giữa các hộ kinh doanh: cùng lĩnh vực nhưng người thu ít – người thu nhiều lại nộp thuế như nhau.

– Dễ phát sinh tiêu cực, thiếu minh bạch trong xác định mức khoán.

– Hạn chế khả năng mở rộng, tham gia các hoạt động tài chính (như vay vốn, báo cáo doanh thu…).

Vì vậy, từ năm 2025 trở đi, cơ quan thuế từng bước chuyển đổi sang phương pháp kê khai nhằm kiểm soát thu nhập sát thực tế hơn.

3. Ưu và nhược điểm của phương pháp kê khai doanh thu thực tế:

Thuế kê khai là phương pháp tính thuế dựa trên doanh thu thực tế phát sinh của hộ kinh doanh, được kê khai theo tháng hoặc quý.

– Hộ kinh doanh phải ghi chép sổ sách, lưu giữ chứng từ, và thực hiện kê khai thuế định kỳ.

– Doanh thu càng cao thì mức thuế càng lớn – phản ánh đúng thực tế kinh doanh.

Ưu điểm:

Minh bạch, đúng với tinh thần quản lý thuế hiện đại.
Tạo điều kiện cho hộ kinh doanh mở rộng quy mô, hợp tác minh bạch với đối tác, ngân hàng.
Có thể làm căn cứ để tính thu nhập khi vay vốn, xin hỗ trợ, hoặc chuyển đổi lên doanh nghiệp.

Nhược điểm:

Yêu cầu người kinh doanh biết ghi sổ, lập tờ khai thuế, hoặc sử dụng phần mềm kế toán.
Phát sinh thêm thủ tục, nhất là với người lớn tuổi, ít tiếp xúc công nghệ.

4. So sánh trực tiếp 2 phương pháp tính thuế

Tiêu chí	Phương pháp khoán	Phương pháp kê khai
Cách tính thuế	Cơ quan thuế ấn định trước theo khảo sát	Tính theo doanh thu thực tế do hộ tự khai báo
Hồ sơ, chứng từ	Không yêu cầu hóa đơn, sổ sách	Cần lưu chứng từ, hóa đơn, ghi sổ doanh thu
Tần suất nộp	Hằng tháng/quý theo mức cố định	Theo tháng/quý dựa trên doanh thu thực tế
Tính minh bạch	Thấp – dễ sai lệch	Cao – rõ ràng, có số liệu đối chứng
Tính mở rộng	Khó mở rộng quy mô	Dễ tham gia hệ sinh thái kinh doanh chính quy
Đối tượng phù hợp	Hộ nhỏ, doanh thu thấp, không ổn định	Hộ kinh doanh có quy mô vừa trở lên, bài bản

II. Thuế hộ kinh doanh 2025: Cách tính mới áp dụng như thế nào?

Từ năm 2025, cơ quan thuế tăng cường áp dụng phương pháp kê khai đối với hộ kinh doanh, thay vì khoán như trước đây. Theo đó, thuế không còn được ấn định cố định theo năm mà sẽ được tính dựa trên doanh thu thực tế phát sinh, theo tháng hoặc theo quý.

1. Các loại thuế phải nộp

Hộ kinh doanh cá thể (không có tư cách pháp nhân) phải nộp 3 loại thuế, phí chính:

Thuế Giá trị gia tăng (GTGT)
Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN)
Lệ phí môn bài

Cụ thể:

Loại thuế/phí	Căn cứ tính	Mức thuế suất
GTGT	Doanh thu hàng hóa, dịch vụ chịu thuế	1% – 5% tùy ngành nghề
TNCN	Doanh thu tính thuế	0,5% – 2% tùy ngành nghề
Môn bài	Doanh thu năm trước hoặc dự kiến năm nay	300.000 – 1.000.000 đồng/năm (theo doanh thu)

Lưu ý: Nếu doanh thu năm dưới 100 triệu đồng, hộ kinh doanh được miễn cả 3 loại thuế/phí trên, theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.

2. Cách xác định doanh thu tính thuế theo kê khai

Doanh thu tính thuế là tổng doanh thu thực tế phát sinh trong kỳ (tháng/quý) từ hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ – chưa trừ chi phí.

Hộ kinh doanh phải:

Xuất hóa đơn (nếu thuộc diện bắt buộc).
Ghi chép sổ bán hàng hoặc sử dụng phần mềm tính doanh thu.
Kê khai và nộp thuế định kỳ theo mẫu 01/CNKD.

Trường hợp nhận thu tiền trước hoặc bán chịu đều phải tính vào doanh thu kỳ đó.

3. Công thức tính thuế mới

Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT × Tỷ lệ thuế GTGT

Thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN × Tỷ lệ thuế TNCN

Trong đó: Thuế suất tùy theo ngành nghề của hộ kinh doanh (Căn cứ theo Phụ lục I ban hành kèm Thông tư 40/2021/TT-BTC).

Ngành nghề	Tỷ lệ thuế GTGT	Tỷ lệ thuế TNCN
Phân phối, cung cấp hàng hóa	1%	0.5%
Dịch vụ, xây dựng không thầu nguyên vật liệu	5%	2%
Sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu	3%	1.5%

III. Những ai vẫn được áp dụng thuế khoán trong năm 2025?

– Tiêu chí “Hộ kinh doanh siêu nhỏ”

Theo Thống tư 40/2021/TT-BTC, đến năm 2025, những hộ kinh doanh có doanh thu không quá 100 triệu đồng/năm thì không phải nộp thuế GTGT và TNCN, nhưng vẫn phải kê khai thuế định kỳ. Đây chính là nhóm “siêu nhỏ”

Nhóm từ 100 triệu đến dưới 200 triệu/năm, vẫn có thể thuộc diện nộp thuế khoán, kê khai theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, tuân thủ quy định hóa đơn chứng từ đầy đủ

– Biến động đến 1/6/2025

Từ 1/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu ≥ 1 tỷ đồng/năm và hoạt động trong các lĩnh vực như bán lẻ, ăn uống, nhà hàng, khách sạn, vận tải, vui chơi giải trí… sẽ bị bãi bỏ thuế khoán, chuyển sang nộp thuế theo kê khai thực tế và buộc sử dụng hóa đơn điện tử, máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế

– Các trường hợp đặc biệt vẫn được cơ quan thuế khoán

Một số tình huống vẫn được áp dụng thuế khoán dù thuộc nhóm nhỏ:

Cá nhân lần đầu kinh doanh, chưa ổn định nguồn thu.
Kinh doanh không thường xuyên, như bán hàng lưu động, không có địa điểm cố định.
Các ngành nghề đặc thù: như sản xuất muối, đánh bắt thủy sản, kinh doanh mùa vụ v.v.

Cụ thể, theo Thông tư 40 / Nghị định 126:

Phương pháp kê khai theo từng lần áp dụng cho: kinh doanh không thường xuyên, lưu động, chủ thầu xây dựng tư nhân, bán dịch vụ số, chuyển nhượng tên miền…

Những trường hợp này không bắt buộc lập sổ kế toán, nhưng vẫn phải lưu trữ hóa đơn, chứng từ và khai khi có phát sinh doanh thu.

IV. Hộ kinh doanh cần làm gì để thích ứng với chính sách mới?

Kể từ năm 2025, việc chuyển từ thuế khoán sang thuế kê khai không còn là lựa chọn mà trở thành xu hướng bắt buộc đối với phần lớn hộ kinh doanh. Thay vì lo lắng bị truy thu hay xử phạt do không cập nhật quy định, các hộ cần chủ động chuyển mình theo hướng chuyên nghiệp hơn để vừa tuân thủ pháp luật, vừa ổn định kinh doanh lâu dài.

Dưới đây là những việc cần làm ngay:

– Chủ động học cách kê khai thuế, lưu trữ hóa đơn – chứng từ

Việc nắm được quy trình kê khai thuế hàng tháng/quý là bước đầu tiên để tuân thủ đúng quy định:

Tìm hiểu cách kê khai thuế GTGT và TNCN theo mẫu 01/CNKD.
Biết cách ghi nhận doanh thu theo thời điểm phát sinh, kể cả khi bán chịu hay nhận tiền trước.
Lưu giữ hóa đơn đầu ra, đầu vào, biên nhận, chứng từ thu chi đầy đủ để đối chiếu khi cần.

Không cần trở thành kế toán chuyên nghiệp, nhưng hộ kinh doanh nên nắm kiến thức cơ bản để hiểu và kiểm soát dòng tiền – nghĩa vụ thuế của mình.

– Sử dụng phần mềm hỗ trợ khai thuế, ghi sổ

Thay vì ghi sổ tay thủ công hoặc tính nhẩm doanh thu, hộ kinh doanh nên:

Dùng phần mềm kế toán miễn phí hoặc trả phí đơn giản, như: Misa Start, KiotViet, Excel chuyên dụng cho hộ kinh doanh.
Dùng app hỗ trợ kê khai online của Tổng cục Thuế hoặc nộp qua cổng thuế điện tử.
Tự tạo hoặc tải mẫu sổ ghi doanh thu – chi phí – bảng kê hóa đơn để theo dõi thường xuyên.

– Đăng ký mã số thuế, tài khoản ngân hàng nếu chưa có

Theo quy định mới: Hộ kinh doanh bắt buộc phải có mã số thuế cá nhân hoặc hộ gia đình khi kê khai thuế theo doanh thu thực tế.

Việc tách biệt tài khoản cá nhân – kinh doanh cũng giúp tránh nhầm lẫn thu nhập cá nhân và doanh thu kinh doanh khi quyết toán thuế.

– Lời khuyên từ chuyên gia kế toán/thuế

Nếu hộ kinh doanh không có thời gian tự học, có thể thuê dịch vụ kế toán trọn gói cho hộ cá thể, chi phí hợp lý (thường 200.000 – 500.000 đồng/tháng).

Chủ hộ nên tìm hiểu thông tin từ nguồn chính thống: trang Tổng cục Thuế, cục thuế địa phương, hoặc các trung tâm đào tạo uy tín.

Tham khảo tư vấn từ chuyên gia kế toán hoặc luật sư thuế khi mở rộng quy mô hoặc ký hợp đồng giá trị lớn để đảm bảo tính pháp lý.

Đối với hộ kinh doanh, đây là thời điểm cần chủ động cập nhật kiến thức, hiểu rõ cách tính thuế mới, chuẩn bị chứng từ – sổ sách phù hợp và nắm vững nghĩa vụ kê khai định kỳ. Việc chậm thích ứng có thể dẫn đến các rủi ro bị xử phạt hành chính hoặc truy thu thuế không đáng có.

>>> Xem thêm: Thuế Hộ Kinh Doanh Gồm Những Gì? Cách Tính và Mức Đóng